خشکی هورالعظیم، آتش را به خاک ایران کشاند.

معاون محیط طبیعی حفاظت محیط زیست خوزستان، با اشاره به کاهش شدید آب در بخش ایرانی هورالعظیم، نسبت به گسترش آتش سوزی و مرگ و میر آبزیان در این تالاب هشدار داد.

سید عادل مولا بیان کرد: در صورتی که در روزهای آینده آب به هورالعظیم نرسد با مرگ و میر گسترده ماهیان و آبزیان در این تالاب روبه رو خواهیم شد و آتش سوزی در بخش ایرانی تالاب نیز پیشروی می کند. وی اضافه کرد: با کاهش سطح آب تالاب، فضای زیستگاهی آن محدودتر می شود که این مساله ذخایر آبزیان را با تهدید روبه رو می کند.

وی ادامه داد: با کم شدن آب هورالعظیم، صیادان برای ماهیگیری هجوم آورده اند و بسیاری از آنها صید با الکتروشوکر (صیادی با برق) انجام می دهند که باعث خسارت بسیاری در تالاب می شود. مولا همچنین گفت: سطح آب در هورالعظیم (بخش ایرانی) آنچنان کم شده است که از دریچه های بین مخازن دیگر آبی سرازیر نشده و تبادل آبی بین مخازن انجام نمی شود.

وی افزود: مخازن یک و 2 تالاب تا حدودی آب دارند و مخزن سه رو به خشک شدن می رود. مولا ادامه داد: در حدود 40 درصد از (بخش ایرانی) تالاب، آب دارد که ارتفاع آن در این سطح متفاوت است، به طوری که در برخی نقاط فقط مرطوب است. وی با انتقاد از تامین نشدن سهمیه آب هورالعظیم گفت: از تابستان امسال تاکنون در حدود سه مترمکعب برثانیه از رودخانه نیسان (از انشعابات کرخه) به این تالاب آب وارد شده و سایر انهار ورودی به تالاب خشک بوده، این در حالیست که در این فصل تبخیر تالاب بیش از 10 مترمکعب برثانیه است و ورودی آب حتی کفاف تبخیر را نیز نمی دهد.

مولا افزود:سازمان آب و برق خوزستان مدعی تخصیص 1.2 میلیارد مترمکعب آب به هورالعظیم است، در حالی که این میزان شامل حجم آب رهاسازی شده از سد کرخه بوده و بخش ناچیزی از آن به تالاب رسیده است. وی ادامه داد: پیش از این ارقامی به عنوان حقابه هورالعظیم اعلام شده که دقیق نیست و حقابه تالاب در حال بررسی و مطالعه است.

** 2 کانون آتش در هور
فرماندار هویزه نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: از عصر پنجشنبه تا بامداد جمعه، 2 نقطه در هورالعظیم دچار آتش سوزی شده است. ناظم ثبوتی افزود: کانون اول آتش سوزی تا ساعت 20 دیروز مهار شد و کانون دوم آتش که وسعت بیشتری داشته تا 2 بامداد ادامه یافته است.

وی اضافه کرد: با توجه به اینکه وسعت آتش سوزی از طریق تصاویر ماهواره ای که هر 15 روز یکبار دریافت می شود قابل اندازه گیری است، هم اکنون نمی توان آمار دقیقی از مساحتی که دچار آتش سوزی شده اعلام کرد اما بر اساس برآورد اولیه بیش از 100 هکتار از تالاب دیروز دچار آتش سوزی شده است. ثبوتی با بیان اینکه آتش سوزی تالاب در نزدیک دایک مرزی و تاسیسات یکی از شرکت های نفتی بوده، گفت: نگرانی از سرایت آتش به کمپ ها و کارگاه های این شرکت نفتی که هنوز در تالاب مستقر هستند، وجود داشت. وی همچنین درباره آتش سوزی بخش عراقی هورالعظیم بیان کرد: این آتش سوزی ادامه دارد اما در روزهای اخیر کانون های دود کمتر شده است.

ثبوتی افزود: هواپیمای آتش نشان که برای مهار آتش سوزی اعزام شده بود پس از یک عملیات، دچار مشکل فنی شده اما بالگردها تا دیروز کار مهار آتش را انجام داده اند.

از ابتدای تابستان امسال بیش از 2 هزار هکتار از بخش ایرانی هورالعظیم دچار آتش سوزی شده است. آتش سوزی پنجشنبه شب، ششمین آتش سوزی وسیع در تابستان امسال بوده و آخرین آنها که هفته گذشته روی داده، 218 هکتار را دربر گرفت.

جاده های نظامی زمان جنگ تحمیلی و جاده های نفتی، هورالعظیم را به پنج حوضچه (مخزن) تبدیل کرده اند. حوضچه های یک و 2 این تالاب تنها منابع آب شیرین این تالاب است و حوضچه های سه و چهار از زهاب های شور کشاورزی و نیشکر آبدار می شود. تابستان امسال آبی از کرخه وارد هورالعظیم نشده و حقابه این تالاب تقریبا هیچگاه محقق نشده است. این در حالیست که شمسایی مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان، دیروز در همایش «مدیریت منابع آب و سازگاری با کم آبی» مدعی شد که با وجود خشکسالی شدید، آب مورد نیاز هورالعظیم تامین شده است. هورالعظیم، آخرین بازمانده تالاب های بین النهرین در جنوب غربی کشور در خوزستان قرار دارد. یک سوم این تالاب در ایران و دو سوم در عراق واقع شده است. 

یکی از چالش های این تالاب در تابستان امسال، آتش سوزی در بخش عراقی و ادامه آن پس از سه ماه است. آتش سوزی در بخش عراقی هورالعظیم از اوایل تیر امسال آغاز شده و تاکنون حدود 25 هزار هکتار را درگیر کرده است. دود ناشی از این آتش سوزی تا بیش از یکصد کیلومتر فراتر رفته و گاهی تا 10 شهرستان و روستاهای زیادی را درگیر می کند، به طوری که در روزهای گذشته علاوه بر دشت آزادگان، هویزه، اهواز، کارون، حمیدیه و باوی، شهرهای شادگان، آبادان، خرمشهر و ماهشهر نیز در برخی روزها دچار دود گرفتگی شدند. دود ناشی از این آتش سوزی در چهارم مهر باعث شد که آلودگی هوا در اهواز به هفت برابر حد مجاز برسد.

رییس جمهوری اوایل شهریور برای ورود جدی وزارت امور خارجه به مساله آتش سوزی هورالعظیم و مذاکره با کشور عراق دستور ویژه صادر کرد؛ همچنین شورای عالی امنیت ملی مصوب کرده است که هیاتی برای مذاکره با کشور عراق در این رابطه تشکیل شود. جهانگیری معاون اول رییس جمهوری نیز به تازگی در شورای عالی آب گفته بود که ایران آمادگی همکاری با عراق برای خاموش کردن هورالعظیم را دارد. اما به دلیل ناآرامی در عراق این مصوبات تاکنون محقق نشده و اعزام هیات به عراق در ابهام است. مرحله نخست عملیات آتش نشانی به وسیله 2 بالگرد و یک هواپیمای آبپاش از 29 تیر تا سوم مرداد انجام شد و مرحله دوم از 11 تا 15 مرداد متوقف شد. به گفته مسئولان این عملیات تاثیری در خاموش شدن آتش نداشته بنابراین متوقف شده است اما با این حال مرحله سوم خاموش کردن هور از اواخر مرداد از سرگرفته و پس از چند روز متوقف شد. کارشناسان بر این باورند که تنها راهکار خاموش شدن آتش و دود در این تالاب، آبگیری آن و تامین حقابه است.